İliç’teki liç yığını dünya standartlarının üzerindeymiş: 275 metre

KTÜ'den bilim insanlarının maden sahasında yaptığı incelemeye göre, dünya literatüründe maksimum 150 metre olan liç yığını İliç'teki Çöpler Altın Madeni'nde 257 metreye ulaşmış. Bilim insanları 'dünyada böyle bir duruma rastlamadık' dedi.

Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi‘nden (KTÜ) bilim insanlarının Erzincan İliç‘teki Çöpler Altın Madeni’nde yaptığı inceleme sonucunda, kayan 20 milyon metreküp liç yğınının yüksekliğinin “kontrol edilebilir” seviyenin üzerinde olduğu tespit edildi.

Üniversitenin Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden (UYGAR) bilim insanlarının yer aldığı heyet, İliç’te dokuz işçinin toprak altında kaldığı altın madeni sahasında İDAR teknolojisine sahip insansız hava aracı ile ölçüm ve incelemelerde bulundu.

UYGAR Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, “Dünya literatüründe, maksimum 150 metre olan ‘liç yığını’nın burada 257 metreye ulaştığını tespit ettik; bu inanılmaz bir rakam. Dünyada böyle bir ‘liç’e rastlamadık. Kontrol edilemeyen bir ‘liç yığını’nda su içeriğinin fazla olup, üretim sahasındaki patlatmalara çok yakın bir noktada yığılması, felaketi de beraberinde getirdi” dedi.

.

Maden sahasında üç boyutlu ölçüm ve inceleme yaptıklarını belirten Prof. Ersoy şunları anlattı:

“Oraya gittiğimizde farklı manzaralarla karşılaştık. Gördüğümüz en önemli sorunlardan birisi ‘liç yığını’nın; yani cevher zenginleştirme, altının elde edilmesi için üzerinde çalışılan malzemenin yüksekliğiydi. Dünya literatürüne baktık; liç yığının maksimum 150 metreye ulaştığını gördük. Fakat bir burada kullandığımız insansız hava aracı ile 257 metreyi gördük. Yani taban kotuyla maksimum kot arasında 257 metre mesafe oluşmuş, bu inanılmaz bir rakam. Kanaatimizce bu yükseklik kontrol edilebilir seviyeden çıktı. Dünya literatüründe böyle bir liçe rastlamadık. Günümüzde, demirden betondan 200 metre yükseklikte binalar inşa edilemezken, sadece yığma şeklinde depolanan bir malzemenin 257 metre yükseklikte olması bizi ürküttü. Bir de orada 100 metrelik vadi yüksekliği var, yani orada 350 metrelik bir piramit oluştu. Orada hareketin hızlanmasının en büyük sebebi, liç yüksekliğinin yanı sıra vadinin de yüksek olması. Felaketi büyüten de buydu”

‘Yer yanlış seçilmiş’

Patlatmalar nedeniyle ‘liç yığını’nın tekrarlı yüklere maruz kaldığını da söyleyen Ersoy, “UYGAR çalışma grubu olarak, burada elde ettiğimiz en önemli sonuçlardan birisi de yanlış yer seçimiydi” diye konuştu:

“Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) güncel fay haritasında, maden sahasının 300-400 metre yakınından bir fay hattı geçtiği görülüyor. Yaşanan kazayı bu fay tetiklemedi ama tetikleyebilirdi. Bir de yığın ocak sahasına o kadar yakın ki ocakta meydana gelen patlatmalar nedeniyle ‘liç yığını’ tekrarlı yüklere maruz kaldı. Şu da önemli, görüntülerde buradaki malzemenin bir sıvı gibi aktığını gördük. Buradan yola çıkarak da ‘liç yığını’ndaki su içeriğinin normal standartlardan yüksek olduğunu düşünüyoruz. Özetle kontrol edilemeyen bir ‘liç yığını’nda su içeriğinin fazla olup, üretim sahasındaki patlatmalara çok yakın bir noktada yığılması, felaketi de beraberinde getirdi.

İşçilere dokuzuncu günde halen ulaşılamadı, altı şüpheli tutuklandı,

Kanada-ABD menşeili SSR Madencilik ve Çalık Holding ortaklığındaki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.‘nin altın üretimi yaptığı Çöpler Maden Sahası’nda çıkarılıp istiflenen devasa yığın liçi,  13 Şubat’ta kaymış; bağımsız incelemelere göre, yaklaşık 20  milyon metreküp toprak, 200 metrelik yamaçtan vadiye doğru akmıştı. Geniş bi alana yayılan toprağın altında kalan dokuz işçiye halen ulaşılamadı.