SANAYİ DEVRİMİ ZONGULDAK'TAN BAŞLADI

"Bük " kıvrım ,dönemeç anlamındadır. Araç Çayı ile Eskipazar yönünden gelen suyun birleştiği noktada Karabük adında ıssız bucaksız nokta ; aslında sellerin taşkınlıkların olduğu bir tarladır.

Kara ise ; Türk Lügatinde "renk" ismi olsa da ; aynı zamanda şiddeti ve gücü fazla anlamına gelen bir coğrafi terimdir . Karabük işte böyle bir yerin adı idi. Safranbolu yüzyıllardan beri sürüp gelen tarihi ile tanınan bir yerleşim yeri iken Karabük köy bile değildi. Hemen Öğlebeli Köyü'nün köylüleri tarafından ekip biçtiği dere kenarındaki toprağın adı idi.

İlk kez 1935'de Ankara - Zonguldak arasındaki demiryolu yapımı ile gündeme geldi. Buraya İstasyon kuruldu.

Aslında 1920 yıllarında Zonguldak kömürüne ulaşmak için ön görülen demiryolu güzergahı tartışılırken , Zonguldak'a demir-çelik farikası kurma planı da yapılıyordu. Bu hat için başlarda Adapazarı - Ereğli -Zonguldak güzergahı düşünülmüştü. En kestirme yol bu güzergahtan kurulabiliyordu. Fakat Rus tehditti , sahil güzergahında demiryolunun ele geçirilmesi riski, bu fikri engelledi. Eğer bu hat gerçekleşmiş olsa idi; demir ve çelik fabrikası ilk Ereğli’ye veya yakınlarında bir yere kurulacaktı. İkinci tartışılan güzergah ; Ankara-Mengen-Devrek- Zonguldak güzergahı idi. Bu güzergahta hat yapılması halinde demir-çelik fabrikasının kurulacak olan yeri Gökçebey idi. Hatta neredeyse kesin olarak bakılıyordu.

Fakat daha sonra güzergah; Ankara Irmak hattından Çankırı yönünden Safranbolu yakınlarındaki Filyos Irmağı vadisinden geçmesine karar verildi. Bu hattın kesinleşmesi ile demir-çelik fabrikasının kurulacağı nokta yine tartışıldı. Gökçebey yine gündemdeydi fakat ; Zonguldak’ta olması ve daha iç kesimde kurulması fikri ağır bastı. Yer olarak ise ; yine Gökçebey gibi iki ırmağın birleştiği yer olan Safranbolu’nun yakınlarında demiryolunun geçtiği büyük vadiye kurulması kararı verildi. Bu ıssız yer, ileride il olacak olan Karabük idi.

Cumhuriyet’in kadroları aynı zamanda karar verir iken ; Anadolu’nun en ücra köşelerinin kalkınmasına da önem veriyordu. Kastamonu’dan , Çorum’a , Yenice’ye kadar , o zaman ücra olan ve sadece tarıma dayalı geçim kaynağı olan bölgeye, Türkiye’nin ilk ağır sanayisini kurma fikri böyle gerçekleşti.

Böylelikle herhangi bir savaş halinde demir ve çelik üreten bir fabrikanın çok önemli olması dolayısı ile denizden bombalanamayacağı konumda yapılmasına karar verilmişti.

Sonra demiryolu güzergahına peş peşe ; kereste fabrikası, kağıt fabrikası ve tuğla fabrikası Zonguldak’ın yerleşim yerlerine bir boncuk gibi dizildi.

Zonguldak Cumhuriyet ile birlikte ülkenin sanayisinin hem çarkını döndüren kömürü çıkartıyor hem de sanayide kullanılacak demir ve çelik üreten bir il oluyordu.

3 Nisan 1937 tarihinde demir ve çelik fabrikasının temeli atıldığında ; tıpkı Karabük’ün ismi gibi ülkenin kara sanayisinin de bükü oldu. (Dönüm noktası)

Hayati Yılmaz ile

Zonguldak tarih